Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Aydın Şube Müdürlüğü tarafından Aydın Gaşağı/Tülüşah (Rhoponticoides mykalea) Tür Koruma Eylem Planı kapsamında, 2020 yılı çalışmalarının değerlendirme toplantısı, koronavirüs pandemi tedbirleri dikkate alınarak, ilgili kurumlar ve sivil toplum örgütleri tarafından, Kuşadası Kaymakamı Sadettin Yücel başkanlığında, belediyeye ait deneme parselinde açık alanda gerçekleştirildi.

Toplantıya Kuşadası Belediye Başkan Yardımcısı Remzi Çengel, DKMP Aydın Şube Müdürü A. Egemen İşcan, Milli Park mühendisleri, İlçe Milli Eğitim Müdürü İbrahim Ataman, İlçe Jandarma Komutanlığı, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü temsilcileri, Yaylaköy Muhtarı Erhan Yıkılmaz, Soğucak Muhtarı Mehmet Bozok, EKODOSD Başkanı ve Bahattin Sürücü ve üyeleri katıldı.

Doğal popülasyonların en yoğun olduğu Yaylaköy’de deneme parselinde ADÜ Biyoloji Bölümü öğretim üyeleri Doç. Dr. Özkan Eren ve Doç. Dr. Yelda Emek tarafından yapılan çalışmalarla ilgili bilgi verildi.

Eren “Tülüşah Tür Koruma Eylem Planı kapsamında, Yaylaköy’de bulunan belediyeye ait parselde bir deneme alanı oluşturduk. Daha önce arazi gözlemlerimizde bitkinin tohumla üreme potansiyelinin oldukça düşük olduğunu gösterdi. Düşük olmasının nedeninin doğal düşmanları olan çoğunlukla böcekler, mantarlar ve bir takım memeli hayvanların, karıncaların tohumları alıp uzaklaştırması ve alana tutunamadıkları yetiştiği popülasyonlarda zayıf olduklarını gözlemledik. Deneme alanında acaba bu popülasyonu etkileyen ve azaltan engelleyen faktörleri kontrol ederek bir deneme alanı oluşturup bu hipotezlerimizi test edebilir miyiz diye çalışma başlattık. Burada rekabetin, mantarların ve böceklerin tohumla bu bitkinin üremesine olan etkilerini test etmek için deneme parselini hazırladık. Şu ana kadar yaptığımız çalışmaların sonuçları oldukça başarılı olup, çalışmalarımız eylem planı süresince devam edecektir. Bittiğinde deneme parselinde Tülüşahları yoğun bir şekilde Kuşadası Belediyesi’ne teslim etmek istiyoruz.” dedi.

Yaylaköy’de Aydın Gaşağı/Tülüşah adlı endemik bitkinin çoğalma deneyleri

Kuşadası Kaymakamı Sadettin Yücel ise yaptığı konuşmada “Kuşadası’nın müstesna güzel yerlerinden biri Yaylaköy’de, DKMP Aydın Şube Müdürlüğü, üniversitemiz, belediyemiz, muhtarlıklar ve STK’lar, Tür Koruma Eylem Planı kapsamında ileriye dönük bir çalışma gerçekleştiriyor. Yaylaköy’de Aydın Gaşağı/Tülüşah bilinen endemik bitkinin ortamda yaşamını devam ettirme ve çoğaltma deneyleri gerek akademik gerekse pratik manada çalışmaların sonuçlarını görmek için toplandık. Saygıdeğer hocalarımızın ‘Tür Koruma Eylem Planı’nı günlük yaşama aktarılması bakımından belki de ilk olan Tülüşah projesinin Kuşadası’nda bu şekilde başarılı bir koordinasyon ve organizasyonla gerçekleştirilmiş olması gerek kaymakamlık olarak, gereksem şahsen vatandaş olarak son derece beni mutlu ve memnun etti.

"Tülüşah, logomuz oldu"

Tülüşahı biz de Kaymakamlık logosunda kullanarak bir farkındalık yaratmak istedik. Sonuç olarak gördük ki bu organize ve koordineli çalışma devam ettiği takdirde gerek farkındalık adına gerekse bu farkındalığın günlük yaşama aktarılması adına son derece etkili ve etkin sonuçlar alınabilecektir.” şeklinde bilgi verdi.

Tülüşah Tür Koruma Eylem Planına, belediyeden tam destek

Kuşadası Belediye Başkan Yardımcısı Remzi Çengel de “Tülüşah Tür Koruma Eylem Planı kapsamında, belediye olarak Milli Parklar ve hocalarımıza her türlü desteği veriyoruz. Eylem planı bittiğinde de bu alanı hocalarımızın önerilerini de dikkate alarak, başkanımız Ömer Günel’in desteğiyle alanda peyzaj düzenlemelerinin yapılarak, halka açık bir Tülüşah parkı haline getirmeyi düşünüyoruz. Park alanı botanik turizmi açısından, Kuşadası turizminde yeni bir destinasyon olacaktır. Bitkiyi koruma çalışmalarını Park ve Bahçeler Müdürlüğümüz takip edecektir.

Tülüşah temalı hediyelik eşyalar

İncelemelerden sonra Güzelçamlı Merdiven Derneği kadın üyeleri tarafından tülüşah temalı hediyelik eşyalar, giysiler, çantalar ve magnetler katılımcılar tarafından incelendi. KUŞAKK ve ADA Kadın Üretim ve İşletme kooperatifi üyelerinin de tülüşah temalı değişik hediyelik eşyalar üretmesi Kuşadası turizminde farklı ürünlerin ortaya çıkmasını sağlayacak ve bitkinin tanıtılmasına katkı yapacaktır.

Deneme parselinde yapılan bilimsel çalışmalar bitkinin geleceği açısından olumlu sonuçlar getirecektir. Yaptığımız arazi çalışmalarında küçüklü büyüklü yeni popülasyonlar tespit ediyoruz. Doğal popülasyonlarda en önemli risk yapılaşmalar olmaktadır. Bitkinin olduğu alanlarda yeni yapılan binalar ve siteler nedeniyle tülüşahlar yok olmaktadır. Geçtiğimiz ay inşaat yapılacak bir alanda fark ederek 17 adet tülüşahı, Park ve Bahçeler Müdürlüğü ekipleriyle doğal popülasyonu olan Yaylaköy’e taşıdık. Kuşadası ve çevresinde yeni tespit ettiğimiz tülüşahların yer durumlarını Kuşadası Belediyesi’ne vererek, alanda inşaat olması halinde bitkinin kurtarılması ve yaşatılması için korunan alanlara taşımasını yapacağız. Uzun boyu, sarı çiçekleri ve harika formuyla hemen dikkat çeken tülüşahlar, Kuşadası’nın sembol bitkisi olacaktır.” diye konuştu.