Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) ve UNESCO tarafından yapılan analize göre, Dünya Mirası alanlarının yaklaşık yüzde 73'ü suyla ilgili tehlikeler açısından yüksek risk altında.
Tac Mahal'den Santa Maria de Guadalupe Kraliyet Manastırı'na kadar bin 100'den fazla tescilli alan dört tür su riski açısından değerlendirilmiştir: Kuraklık, su stresi, nehir taşkınları ve kıyı taşkınları.
WRI'nin Aqueduct platformu kullanılarak, alanlar daha sonra ciddiyet derecesine göre kategorize edildi ve bazıları ikili, örtüşen sorunlarla karşı karşıya kaldı.
WRI Aqueduct Veri Lideri Samantha Kuzma, Euronews Culture'a yaptığı açıklamada, "Sahaların yüzde 21'inin hem su stresi ya da kuraklık gibi su kıtlığı sorunuyla hem de nehir ya da kıyı taşkınları gibi sel sorunuyla karşı karşıya olduğunu gördük," dedi. "[Bu] her iki aşırılıkla da uğraşırken [sahaların] etrafındaki su kaynaklarını yönetmeyi gerçekten zorlaştırıyor."
Bu su riskleri en çok, su döngüsündeki değişikliklerin veya insan talebindeki artışın bir araya gelerek aşırı çevresel zorluklar yaratabileceği sıcak noktalar olarak adlandırılan yerlerde yaygın.
Sadece Avrupa Birliği'ndeki alanların yüzde 65'i en az bir ciddi su riskiyle karşı karşıya ve sıcak noktalar ağırlıklı olarak Akdeniz'de yer alıyor. Özellikle İspanya ve Yunanistan. Dikkate değer örneklerden biri, son yıllarda hem sel hem de aşırı sıcaklarla mücadele eden Atina Akropolü. Kuzma, "[Site] çevreyle ilgili çok sayıda farklı sorundan muzdarip ve bu da artık turistlerin miras alanını ziyaret etme kabiliyetini sınırlamaya başladı," diyor. "Eğer turizm etkilenirse, o zaman bu alanların çevresinde turizm tarafından desteklenen tüm ekonomiler etkilenir ve buna bağlı olan topluluk etkilenir. Yani bu alanlardan biri etkilendiğinde görebileceğimiz gerçek, somut etkiler var."
Bununla mücadele etmek için Akropolis, daha fazla su baskınını önlemek amacıyla yeni bir drenaj sistemi kurdu ve şu ana kadar başarılı olduğu kanıtlandı. Ancak diğer alanlar için, kaynak ve hazırlık eksikliği nedeniyle çözümler zor olmaya devam ediyor.
İngiltere'nin Derby kentinde UNESCO tarafından tescilli bir İpek Değirmeni'nde yer alan Museum of Making, 2023 yılında meydana gelen selden ciddi hasar görmesinin ardından onarım için altı haneli rakamlar harcandığı bildirildi.
WRI raporunda, sel sularını tutmak için sulak alanların yeniden canlandırılması; endüstriyel gelişmelere karşı koruma sağlamak için ulusal koruma politikalarının yürürlüğe konması ve suyun küresel bir ortak mal olarak statüsünün yükseltilmesi gibi doğa temelli çözümler öneriliyor.
Kuzma, "Bence sadece bu alanları değil, onları çevreleyen toplulukları da yeterince korumak için daha büyük düşünmeliyiz," diye açıklıyor. "Çözümleri hayata geçirmek ve daha sağlıklı, daha dirençli su havzalarına sahip olmak için, bu su havzalarında (suyun nehir veya göl gibi bir su kütlesine aktığı bir arazi alanı) nasıl çalışabileceğimizi düşünmek gerekiyor."
UNESCO Dünya Mirası Komitesi'nin 47. oturumu pazar günü Paris'te başladı ve bu oturumda Sözleşmeye Taraf Devletlerin 21'inden temsilciler, yeni adaylıkların yanı sıra kayıtlı varlıkların korunmasına ilişkin raporları gözden geçirecek.
Dünya Mirası alanlarının yüksek-aşırı yüksek seviyelerde su tehlikesine maruz kalan küresel payının 2050 yılına kadar yüzde 40'tan yüzde 44'e yükselmesi bekleniyor, ancak Kuzma bu prestijli yerlere olan insani bağımızın yaratıcılık ve tutkuyla yönlendirilen kolektif çözümleri yönlendirmeye devam edeceğini umuyor.
"Bu alanlar gerçekten de doğayla ve kültürle olan bağımızı temsil ediyor; çevremizdeki alanlarla duygusal bir bağ kurmamıza yardımcı oluyorlar," diyor. "Eğer bu duyguyu ve bu bağlantıyı ilham almak için kullanabilirsek, bence bu, gördüğümüz çözüm türlerini ölçeklendirmeye doğru ilerlememize yardımcı olabilir."
Bunun yanında ülkemizde yer alan Hasankeyf'i de içine alan Dicle Vadisi, UNESCO'nun on "Dünya Mirası" kriterinin dokuzunu birden sağlayan dünyadaki tek yer olmasına rağmen insan eliyle bilinçli olarak baraj gölü altında kalarak yok olmasına neden olunması da başka bir tradeji.
Kaynak: https://tr.euronews.com