Yetmişli yıllarda, Almanya’dan izne gelen babam ve akrabalara, ‘Almanya nasıl bir memleket, Almanlar nasıl bir halk?’ diye sorulduğunda, istisnasız herkesten iki cümle duyardık: ‘Almanya çok düzenli ve sokakları çok temiz, yağ dök yala. Almanlar çok dürüst. Bir yerde bir şeyini unut, seni bulamazlarsa polise teslim ederler.’
Ben seksenli yılların ortasında Berlin’e geldiğimde, ikiye bölünmüş şehirde ne yazık ki bizimkilerin söylediği ikinci deyim artık yoktu. Ancak sokaklar haala büyük oranda tertemiz ve düzenliydi. Dikkatimi çeken olay, neredeyse her beş Alman’ın elinde tuttuğu tasmanın ucunda bir köpek yürüyordu ve komşu evlerin balkonlarında miyavlıyan kediler. O zamanlar dört ayaklı dostlarımız, eğer sahipleri engellemezlerse, istedikleri yerde hacetlerini giderirlerdi. Bizler herhangi bir yerde köpek pisliğine bastığımzda, yanımızdakine, ‘dikkat et mayına basma’ uyarısında bulunur, şansı yaver gitmeyenin hali üzerine espiriler yapardık.
İki Almanya’nın birleşmesinin üzerinden otuz yıl geçti, Başkent’e göç arttı. Aynı zamanda da köpekler ve diğer dostlarımız. Eyalet Hükümeti baktı ki her yıl sokaklardan köpek pisliği toplamak için birkaç milyon harcıyor, üç sene önce çıkardığı bir yasa ile hem köpeklere boyu, posu ne olursa olsun dışarıda iken tasma takma ve sahibinin köpeğin bıraktığı artığı toplayıp, en yakındaki bir çöp kutusuna veya yolun uygun bir yerine, bir ağaç dibine bırakması zorunluluğunu getirdi. Yapmayanlara otuz Euro ceza.
Artık köpeklerini dolaştıranlar, tasmanın yanısıra ellerinde küçük siyah torbacıklarla dolaşıyorlar. Naylonların grisi ve mavisi de var, yakında feminisler için lila ve diğer gruplar için değişik renkler de piyasada boy gösterir. Kapitalizm yaratıcıdır!
(Almanya 82 Milyon nüfüsa sahip. Resmi olarak 10 milyon 100 bin köpek ve 14 Milyon 700 bin kedi. Üç milyon 400 bin kişiye ev sahipliği yapan Berlin’de ise, 110 bin köpek, 100 bin kedi kayıtlı.)
Artık geceleri yeşil alanlarda dolaşırken, tek tük ‘ yumuşak mayınlara’ basmak mümkünse de, Berlin genel olarak köpek dışkısından muzdarip değil. Ancak, gittikçe artan nüfüsü ve her köşe başında mantar gibi biten yiyecek, içecek satışı sonucu, biz insanların geride bıraktığı, yola rastgele atılan çöplerden muzdarip.
Kişi başına yüz kırk kilo çöp
Ülkede ortalama, her yıl kişi başına düşen çöp miktarı yüz kırk kilo. Çöplerin yüzde kırkını bir defa kullanılıp atılan naylon ve plastik çöpler oluşturuyor. Plastik ve naylon üretici firmaların masraflara katılmasını sağlıyacak bir yasanın çıkması ancak Avrupa Birliği yasalarına uyumlu olması gerekmekte. Birkaç yıldır Avrupa Parlementosu’nda bekleyen plastik tabak, bardak, çatal, bıçak, kaşık gibi tek kullanımlık mutfak eşyalarının satışının yasaklanması bir yıl önce AB tarafından nihayet onanmıştı. Federal Hükümet te 17 Eylül 2020’de çıkardığı yasa ile,1 Temmuz 2021 gününden itibaren yukarıda belirtilen gereçler ülkede satışı ve dükkanlarda kullanımı yasaklandı.Sonucu hep birlikte, bir yıl sonra göreceğiz.
700 milyon çöpe gitti
Eyaletler her sene kentlerin sokaklarını sigara izmariti, plastikten kurtarmak için 700 milyon Euro harcıyor. Federal Çevre Bakanlığı’nın Eyaletler ve Belediyeler Birliği ile yaptırdıkları araştırmada, sadece sigara izmaritlerinin temizlenmesi için yıllık 225 milyon Euro kasalardan çıkmakta. Bir defa kullanılıp atılan plastik bardakları toplama ve yok etmek, dönüştürmek için de 120 milyon euro sarfedilmekte.
Almanya Çevre Bakanı Svenja Schulze, ‚Sokakların ve parkların temizlenme masrafları vatandaşların ödediği vergilerden karşılanmakta. Sözkonusu yükün adil bir dağılımı gerekir. Bu nedenle, gelecekte vatandaşın katkısını azaltacak, plastik üreticisi şirketlerin masrafları üstlenmesini sağlayacak bir sisteme geçilmesi gerekiyor, bunun için, hükümet olarak bazı planlar yapmaktayız. Masrafların dağılımının yanısıra, Eyaletlerdeki belediyelerin temizlik personeli, yeni temizlik araçları, ilave çöp kovaları ve sokaklara kullükler konmasını sağlaması lazım.‘
Araştırmanın yirmi şehirde yapıldığı belirtilerek, en kirli şehirler listesinde Berlin lider. İkincilik Hamburg Eyaleti, onu Kölln, Duisburg şehirleri izlemekte. En temiz Eyalet Bayern ve kentleri. Ayrıca, trenlere, metrolara ve diğer toplu taşıma araçlarına yönelik yapılan kirletme, kırıp-dökme ve boyama gibi zararların tamiri için yılda 82 milyon Euro devletin taşımacılık şirketlerince ödenmekte ve bu yukarıdaki 700 milyona dahil değil.