Cömert MİRZA

Cömert MİRZA

comermirza@yesilgunebakan.net

Pesco

Günümüzde, Avrupa’nın önündeki büyük engel Ukrayna – Rusya Savaşı. Onun finanse edilmesi, Ukrayna’dan gelen, gelmekte olan ve gelecek olan mültecilere barındırmak, okul, sağlık sorunlarını çözmek, devasa zorlukları birlikte getirmekte. Federal Cumhur Başkanı Frank-Walter Steinmeier‘in Ukrayna’ya yaptığı bir günlük gezinin ertesi günü, (28 Ekim) düzenlediği ‘öğüt verme toplantısı’nda, Almanya’yı zor günlerin beklediğini belirterek, halkın buna hazırlıklı olması çağrısında bulundu. Elbette, Ukrayna’ya verilen devasa mali destek, bir milyonun üzerinde insanın savaş bölgesinden alınıp, bakılmasının maliyeti çok yüksek. (Bir milyon Ukraynalı daha bekleniyor). Bu paranın bir şekilde geri gelmesi gerekir ki, diğer projeler gündeme gelsin. Aşağıda şimdilik yokmuş gibi rafa kaldırılan önemli bir silahlanma öyküsü yer alıyor.

İngilizce ismi ile (Permanent Structured Cooperation) Pesco’nun Türkçe karşılığ: Avrupa Savunma Birliği Birliğin çıkarlarını uzun vadede korumak, güvence altına almak ve Avrupa’nın yer kürede bir güç olarak tanınması için, 2017 yılında Lisbon’da temelleri atıldı. Almanya Federal Cumhuriyeti ve Fransa’nın bir projesi olan Pesco, kurulma aşamasında olan Avrupa Savunma Fonu (EVF) tarafından finanse edilmesi tasarlanmakta.

Pesco’ya her birlik ülkesi katılabilir. Ancak uyması gereken kurallar var. Çoğunluğu silahlanma ile ilgili 20 kuralı yerine getirmeleri gerekiyor. AB’de buna uyacaklarını beyan eden halihazırda 25 ülke mevcut.

Kurallar arasında askeri harcamaların kesintisiz artırılması, silahlı güçlerin heran müdahale edilecek konumda tutulması, stratejik projelere katılma. Sözkonusu kararlara ayak direyen üyeler, çoğunluğun alacağı kararlara uymak zorunda kalacak veya kuruluştan çıkarılacak. Vazgeçilmez konumda olan bir ülke ise, alınacak kararlarda oy kullanamayacak.

Bu konuda araştırmalarda bulunan çevrelerin açıklamalarına göre; otuz dört proje başlamış durumda. Almanya altı projenin yönetimini üstlenmiş ve 14 tanesinde önemli roller almış. Askeri hava araçları, tank üretimi vd...

Amerika ve bazı Avrupa ülkeleri Pesco’ya temkinli yaklaşmakta olup, NATO ile yola devam etmek niyetinde. NATO gibi bir gücün başlıca kurucuları olan ABD ve İngiltere, Pesco’nun günün birinde kendilerine kafa tutabileceğini herhalde hesaba katıyorlardır! Henüz niyetlerini açıkça dile getirmediler. Elbette, mühkem kapıların ardında neler konuşuluyor, henüz bilen, duyan yok. Şu Ukrayna Savaşı bitsin, o zaman bu projeyi ortaya atanlar, ‘ne kadar haklı olduklarını’ birkez daha ispatlamaya çalışacaklar!

Avrupa Birliği’nin temellerinin atıldığı 1950’de, bir yıl önce kurulan (1949) NATO’yu kendisine vasi seçti. 1990’lı yıllara gelindiğinde, AB’nin artık vasilikten kurtulma vaktinin geldiği, büyük abiyi kızdırmamaya dikkat edilerek, tedbirli çıkışlarla dile getirildi.

İngiltere’nin AB’den ayrılmasından sonra, Pesco’nun önündeki büyük engellerden biri kalktı. Pesco’nun kuruluş nedenlerinin dile getirildiği ‘Küresel Strateji’ adı verilen belgede, ‘Barış, refah ve demokrasinin tehlikede olduğu, sözkonusu değerleri savunmak için Doğu Avrupa’dan  Asya’ya, Orta Afrika’ya uzanan bölgelerde doğal kaynaklara, Akdeniz, Hint Okyanusu ve Güney Çin Denizi’ndeki enerji yollarına ulaşmayı sağlayacak bir askeri güce ve AB’nin bir stratejik otonomiye ihtiyacı var...’deniyor.

Pesco’nun temellerini atanlar, aynı zamanda silahlanmanın kaymağının nereye gitmesi gerektiğini de hesaplamış. Birlik ülkelerinin kendi silah fabrikalarına siparişler vermesini engellemek, ihalelerin Avrupa çapında yapılmasını sağlamak. Bununla planlanan; küçük silah üreticilerinin birleşmeye zorlanması ve zamanı gelince büyük tekeller tarafından yutulması. Hedef: AB’de faaliyet gösteren 178 firmayı 30’a düşürmek. Bu büyüklerin başını da, Alman ve Fransız silah tekelleri çekiyor.

AB’nin iki büyük gücü Almanya ve kankası Fransa, geçmişte yaşanan itirazların tekrar edilmesini önlemek için askeri projeleri kendileri belirlemek istiyor. Diğer ortaklara ise, para vermek ve silahları satın almak, söylenenlerei yapmak düşecek. Doğu Avrupalı bazı ülkeler projeye şühpe ile bakıyor, gönüllerinde ABD ile işbirliği var. Ukrayna-Rusya Savaşı genişleyip, Avrupa’ya yayılmazsa, Pesco projesinin nereye varacağını yaşayıp, birlikte göreceğiz.